جوش زدن در نقاط مختلف صورت می‌تواند کلافه‌کننده باشد، اما درک دلایل احتمالی پشت آن، اولین قدم برای مدیریت موثر است. نقشه جوش صورت، اگرچه یک علم دقیق نیست، اما می‌تواند به ما کمک کند تا به الگوهای سبک زندگی یا بهداشتی خود بیشتر توجه کنیم.
چرا جوش می‌زنیم؟ دلایل اصلی آکنه صورت
قبل از اینکه به نقشه صورت بپردازیم، بهتر است بدانیم اصلاً چرا جوش به وجود می‌آید. آکنه زمانی اتفاق می‌افتد که منافذ پوست (فولیکول‌های مو) به وسیله ترکیبی از چربی اضافی (سبوم)، سلول‌های مرده پوست و گاهی باکتری‌ها مسدود می‌شوند. این انسداد باعث ایجاد انواع جوش‌ها مثل جوش‌های سرسفید، سرسیاه، جوش‌های قرمز التهابی (پاپول)، جوش‌های چرکی (پاسچول)، ندول‌ها و کیست‌ها می‌شود.
عوامل مختلفی می‌توانند در بروز یا تشدید آکنه دخیل باشند:
- تولید چربی بیش از حد: غدد چربی پوست، سبوم تولید می‌کنند. فعالیت بیش از حد این غدد، پوست را چرب‌تر و مستعد جوش می‌کند.
- تجمع سلول‌های مرده: پوست به‌طور طبیعی سلول‌های مرده را می‌ریزد. اگر این روند کند شود، سلول‌های مرده در منافذ جمع شده و آن‌ها را مسدود می‌کنند.
- باکتری‌ها: باکتری پروپیونی باکتریوم آکنه (P. acnes) به‌طور طبیعی روی پوست زندگی می‌کند، اما در منافذ مسدود شده می‌تواند تکثیر یابد و باعث التهاب شود.
- تغییرات هورمونی: نوسانات هورمونی در دوران بلوغ، قاعدگی، بارداری، یائسگی یا به دلیل شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) می‌تواند تولید چربی را افزایش دهد.
- رژیم غذایی: تحقیقات نشان می‌دهد مصرف غذاهای با شاخص گلیسمی بالا، لبنیات یا خوراکی‌های خیلی چرب و شیرین می‌تواند با افزایش التهاب و تولید سبوم، احتمال بروز آکنه را بیشتر کند. پیشنهاد می کنیم مقاله برای درمان جوش صورت چه بخوریم؟ را مطالعه کنید. در این مقاله یک لیست از مواد غذایی کم‌قند، سرشار از فیبر و آنتی‌اکسیدان و حاوی اسیدهای چرب مفید معرفی کرده است که می تواند به درمان جوش در نقاط مختلف صورت کمک کند.
- ژنتیک: اگر والدین یا اعضای نزدیک خانواده شما سابقه آکنه داشته‌اند، احتمال بروز آن در شما بیشتر است.
- استرس: استرس به‌طور مستقیم باعث جوش نمی‌شود، اما می‌تواند با افزایش هورمون‌هایی مانند کورتیزول، آکنه موجود را بدتر کند یا تولید چربی را تحریک نماید.
- محصولات آرایشی و بهداشتی: استفاده از محصولات کمدوژنیک (که منافذ را مسدود می‌کنند) یا محصولات نامرغوب می‌تواند باعث ایجاد جوش شود.
- اصطکاک یا فشار: تماس مداوم تلفن همراه با گونه، استفاده از کلاه‌های تنگ، یا لمس زیاد صورت می‌تواند باعث تحریک پوست و ایجاد جوش (آکنه مکانیکا) شود.
- داروها: برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها، لیتیوم یا استروئیدهای آنابولیک ممکن است باعث آکنه شوند.
نقشه جوش صورت: آیا محل جوش‌ها حرفی برای گفتن دارد؟
ایده “نقشه خوانی صورت” ریشه در طب سنتی چین و آیورودا دارد. در این دیدگاه، هر قسمت از صورت به یک اندام داخلی خاص مرتبط دانسته می‌شود و باور بر این است که مشکلات آن اندام می‌تواند خود را به شکل جوش در ناحیه مربوطه نشان دهد (مثلاً جوش پیشانی به مشکلات گوارشی یا جوش گونه به کبد).
اگرچه شواهد علمی قوی برای تایید مستقیم این ارتباطات اندام داخلی وجود ندارد، اما متخصصان پوست امروزی قبول دارند که محل جوش‌ها می‌تواند سرنخ‌های مهمی درباره علل احتمالی آن به ما بدهد. این علل بیشتر به سبک زندگی، بهداشت، محصولات مورد استفاده و الگوهای هورمونی مربوط می‌شوند تا مشکلات مستقیم اندام‌ها. بیایید نگاهی دقیق‌تر به نواحی مختلف صورت بیندازیم:
جوش پیشانی: استرس، گوارش یا محصولات مو؟
پیشانی، بخشی از ناحیه T صورت است که معمولاً چربی بیشتری تولید می‌کند و مستعد جوش‌های سرسفید و سرسیاه است.
- علل احتمالی:
- چربی اضافی و منافذ بسته: شایع‌ترین دلیل در این ناحیه.
- محصولات مو: اسپری‌ها، ژل‌ها، روغن‌ها و پمادهای مو (به‌ویژه انواع چرب و کمدوژنیک) می‌توانند به پوست پیشانی منتقل شده و منافذ را مسدود کنند (آکنه پمادی).
- عرق و اصطکاک: استفاده از کلاه، هدبند یا داشتن موی چتری می‌تواند عرق و چربی را روی پیشانی نگه دارد و باعث جوش شود.
- استرس: استرس می‌تواند تولید چربی را تحریک کرده و جوش‌های پیشانی را تشدید کند.
- رژیم غذایی: در طب سنتی، این ناحیه به سیستم گوارش مرتبط است. مصرف زیاد غذاهای چرب، فرآوری‌شده یا شیرین ممکن است در برخی افراد باعث جوش پیشانی شود.
- کمبود خواب: خواب ناکافی می‌تواند سطح استرس را بالا برده و روند ترمیم پوست را مختل کند.
- راهکارها:
- صورت خود را روزانه دو بار با یک شوینده ملایم بشویید.
- از محصولات موی غیرکمدوژنیک استفاده کنید و هنگام استفاده، صورت خود را بپوشانید.
- موهای خود را به‌طور منظم بشویید و سعی کنید آن‌ها را از روی پیشانی کنار بزنید.
- کلاه و هدبند خود را مرتب بشویید.
- تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن یا ورزش را امتحان کنید.
- به رژیم غذایی خود توجه کنید و مصرف آب را افزایش دهید.
- خواب کافی و باکیفیت داشته باشید.
جوش روی گونه‌ها: تلفن همراه مقصر است یا بالش؟
جوش زدن روی گونه‌ها می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد.
- علل احتمالی:
- اصطکاک و باکتری: تماس تلفن همراه کثیف با گونه، خوابیدن روی روبالشی آلوده، استفاده از ماسک یا حتی لمس صورت با دست‌های آلوده می‌تواند باکتری‌ها را منتقل کرده و باعث جوش شود (آکنه مکانیکا).
- محصولات آرایشی: استفاده از کرم‌پودر، رژگونه یا ضدآفتاب‌های کمدوژنیک.
- رژیم غذایی: برخی مطالعات مصرف زیاد قند را با جوش گونه مرتبط دانسته‌اند.
- مشکلات تنفسی/آلرژی: در طب سنتی، گونه‌ها به سیستم تنفسی مرتبط هستند. آلودگی هوا یا آلرژی‌ها ممکن است در برخی افراد اثرگذار باشند.
- بهداشت دهان و دندان: مشکلات دندانی یا لثه گاهی می‌تواند باعث جوش در قسمت پایینی گونه شود.
- راهکارها:
- صفحه تلفن همراه خود را به‌طور مرتب با پد الکلی تمیز کنید یا از هندزفری استفاده نمایید.
- روبالشی خود را حداقل هفته‌ای یک‌بار عوض کنید (استفاده از روبالشی‌های نخی یا ساتن نرم بهتر است).
- براش‌ها و پدهای آرایشی خود را مرتب بشویید.
- از محصولات آرایشی و مراقبتی غیرکمدوژنیک و فاقد چربی استفاده کنید.
- دست‌های خود را به‌طور مرتب بشویید و از لمس صورت خودداری کنید.
- بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید.
جوش چانه و خط فک: پای هورمون‌ها در میان است؟
این ناحیه یکی از شایع‌ترین محل‌های بروز جوش‌های هورمونی، به‌ویژه در زنان بزرگسال است.
- علل احتمالی:
- نوسانات هورمونی: این قوی‌ترین ارتباط در این ناحیه است. افزایش هورمون‌های آندروژن (هورمون‌های مردانه که در زنان هم وجود دارند) می‌تواند غدد چربی را تحریک کند. این اتفاق معمولاً قبل از شروع قاعدگی، در دوران بارداری، یائسگی یا به دلیل شرایطی مانند PCOS رخ می‌دهد. شروع یا قطع مصرف برخی قرص‌های ضدبارداری نیز می‌تواند مؤثر باشد.
- استرس: استرس می‌تواند با تأثیر بر هورمون‌ها، جوش‌های این ناحیه را بدتر کند.
- رژیم غذایی: ارتباط احتمالی (هرچند ضعیف‌تر) با مصرف لبنیات یا غذاهای با کربوهیدرات بالا در برخی افراد دیده شده است.
- لمس صورت: تکیه دادن چانه به دست می‌تواند چربی و باکتری را منتقل کند.
- راهکارها:
- رعایت یک روتین مراقبت از پوست منظم.
- توجه به رژیم غذایی؛ شاید کاهش مصرف لبنیات یا غذاهای فرآوری‌شده کمک کند (می‌توانید یک تست حذفی انجام دهید).
- مدیریت استرس از طریق ورزش، یوگا یا مدیتیشن.
- خودداری از لمس چانه و فک.
- در صورت مشکوک بودن به مشکلات هورمونی، حتماً با پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید. درمان‌های تخصصی مانند برخی قرص‌های ضدبارداری یا داروهایی مانند اسپیرونولاکتون ممکن است لازم باشد.
جوش خط رویش مو: ردپای محصولات مو
جوش‌هایی که دقیقا در مرز بین پوست صورت و موها ظاهر می‌شوند.
- علل احتمالی:
- محصولات مو: دلیل اصلی معمولاً همین است. روغن‌ها، ژل‌ها، واکس‌ها، موس‌ها و اسپری‌های حالت‌دهنده مو، به‌ویژه انواع چرب و سنگین، منافذ این ناحیه را مسدود می‌کنند (آکنه پمادی).
- شستشوی ناکافی: باقی‌ماندن شامپو یا نرم‌کننده روی پوست این ناحیه.
- راهکارها:
- از محصولات موی غیرکمدوژنیک و فاقد چربی استفاده کنید.
- هنگام استفاده از اسپری‌ها، صورت خود را با دست یا حوله بپوشانید.
- محصولات مو را بیشتر روی ساقه مو و دور از ریشه و پوست سر بزنید.
- هنگام شستن صورت، خط رویش مو را هم به‌خوبی تمیز کنید تا باقی‌مانده محصولات پاک شوند.
- استفاده از شامپوهای شفاف‌کننده (Clarifying) به‌صورت هفتگی می‌تواند به پاکسازی عمقی کمک کند.
جوش روی بینی: چربی زیاد یا علامت دیگری؟
بینی به دلیل تراکم بالای غدد چربی، یکی از نقاط اصلی تجمع جوش‌های سرسیاه و گاهی جوش‌های التهابی است.
- علل احتمالی:
- چربی اضافی و منافذ بسته: شایع‌ترین علت.
- آرایش: باقی‌ماندن آرایش و تمیز نکردن کامل آن.
- لمس بینی: دست زدن مکرر به بینی.
- رژیم غذایی: در طب سنتی، بینی به قلب و کبد مرتبط است. مصرف زیاد غذاهای تند یا چرب ممکن است در برخی افراد مؤثر باشد.
- آلرژی/مشکلات سینوسی: التهاب ناشی از آلرژی یا سینوزیت می‌تواند پوست اطراف بینی را تحریک کند.
- راهکارها:
- پاکسازی منظم پوست بینی با شوینده‌های ملایم.
- استفاده از محصولات حاوی اسید سالیسیلیک برای کمک به باز نگه داشتن منافذ.
- استفاده از چسب‌های پاک‌کننده بینی (Nose Strips) به‌صورت محدود (استفاده بیش از حد می‌تواند پوست را تحریک کند).
- خودداری از فشار دادن یا کندن جوش‌های سرسیاه.
- اطمینان از پاک شدن کامل آرایش در پایان روز.
جوش بین ابروها: کبد و رژیم غذایی
این ناحیه کوچک هم می‌تواند گاهی دچار جوش شود.
- علل احتمالی:
- رژیم غذایی: در طب سنتی، این ناحیه به کبد مرتبط است. مصرف زیاد الکل، غذاهای خیلی چرب یا خوردن دیر وقت ممکن است در برخی افراد باعث جوش در این نقطه شود.
- حساسیت غذایی: عدم تحمل لاکتوز یا حساسیت به مواد غذایی دیگر.
- اصلاح ابرو: وکس کردن یا بند انداختن می‌تواند باعث تحریک فولیکول‌های مو و ایجاد جوش شود.
- راهکارها:
- توجه به رژیم غذایی؛ کاهش مصرف الکل و غذاهای چرب.
- بررسی احتمال حساسیت‌های غذایی.
- استفاده از روش‌های ملایم‌تر برای اصلاح ابرو یا رعایت بهداشت کامل بعد از آن.
منبع خبر : rokna.net